Fundusze zjednoczeń

Fundusze zjednoczeń – fundusze celowe, przeznaczone głównie na finansowanie ważniejszych przedsięwzięć rozwojowych w zjednoczeniu, wspólnych przedsięwzięć przedsiębiorstw zgrupowanych w zjednoczeniu i przedsiębiorstw będących uczestnikami porozumienia branżowego, oraz fundusze rezerwowe. Tworzenie f.z. jest konsekwencją faktu, że zjednoczenia są odpowiedzialne za wykonanie zadań wyznaczonych dla ogółu zgrupowanych przedsiębiorstw i za ich prawidłową gospodarkę finansową. Są one przejawem koncentracji na szczeblu zjednoczenia tych zadań, których optymalne wykonanie może nastąpić w sposób scentralizowany dla zgrupowanych przedsiębiorstw lub dla całej branży. Najczęściej występujące f.z.: 1. inwestycyjny; 2. postępu techniczno-ekonomicznego; 3. nowych uruchomień; 4. rezerwowy; 5. przedsięwzięć gospodarczych; 6. branży. Ponadto w zjednoczeniach mogą wystąpić inne fundusze charakterystyczne dla danego działu gospodarki lub dla danej branży. Podstawowe zasady tworzenia i wykorzystania f.z.: l. fundusz inwestycyjny tworzony jest z odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych jednostek zgrupowanych w zjednoczeniu i z części zysku wpłacanego przez te jednostki do zjednoczenia; służy on na spłatę tej części kredytów zaciągniętych na inwestycje branżowe, która nie podlega spłacie przez przedsiębiorstwa, i na bezpośrednie finansowanie niektórych inwestycji; 2. fundusz postępu techniczno-ekonomicznego występuje głównie w zjednoczeniach przemysłowych i budownictwa, tworzony jest z narzutów obciążających koszty przedsiębiorstw zgrupowanych w zjednoczeniu, przeznaczany na finansowanie prac badawczych, warunkujących postęp techniczny, organizacyjny i ekonomiczny; 3. fundusz nowych uruchomień, występuje przede wszystkim w zjednoczeniach przemysłu maszynowego i chemicznego (tworzony jak w p. 2); służy na finansowanie prac wdrożeniowych, tj. związanych z uruchamianiem w skali przemysłowej po raz pierwszy w kraju produkcji nowych wyrobów lub zastosowaniem nowych metod wytwarzania; 4. fundusz rezerwowy, tworzony z części zysków wpłacanych do zjednoczenia przez zgrupowane przedsiębiorstwa; służy głównie na dotacje 1 pożyczki dla przedsiębiorstw na finansowanie środków obrotowych oraz dotacje na zasilanie niektórych funduszy przedsiębiorstw, jeżeli ich zysk nie pozwala na pełne dokonanie odpisów na te fundusze; 5. fundusz przedsięwzięć gospodarczych tworzy się z wpłat przedsiębiorstw zgrupowanych w zjednoczeniu na cele wykonywanych wspólnie przedsięwzięć pozainwestycyjnych (np. działalność reklamowa), ułatwiających tym przedsiębiorstwom realizację zadań; 6. fundusz branżo- w y tworzy się z wpłat uczestników porozumienia branżowego w zjednoczeniach uznanych za wiodące w danej branży na wspólnie realizowane cele pozainwestycyjne (np. wspólne szkolenie kadr). Ponadto w niektórych zjednoczeniach występują inne fundusze, np.: 1. środków obrotowych, tworzony z wpłat zysku przedsiębiorstw w tych zjednoczeniach, w których finansuje się wzrost zapasów w sposób scentralizowany (spełnia on również funkcje funduszu rezerwowego); 2. służące na pokrycie przeceny wyrobów ulegających zmianom mody itp. Zjednoczenie może także w określonych wypadkach centralizować część funduszy na bodźce ekonomiczne dla załóg zgrupowanych przedsiębiorstw, tworząc np. rezerwowy fundusz podwyżek płac robotników. W niektórych zjednoczeniach o dużym stopniu centralizacji decyzji gospodarczych fundusze na ten cel są niemal w całości tworzone w zjednoczeniu.