Podatki w kapitalizmie

Podatki w kapitalizmie, podstawowa forma dochodów państwa, gromadzonych na pokrycie jego wydatków. W przeciwieństwie do gospodarki socjalistyczne), gdzie dochody budżetowe pochodzą przede wszystkim z gospodarki uspołecznionej, w państwach kapitalistycznych, opartych na prywatnej własności środków produkcji podatki ściągane są przede wszystkim od innych podmiotów gospodarujących, a dochody z własnej działalności gospodarczej państwa są stosunkowo niewielkie. Podstawową funkcją p. w k. Jest funkcja fiskalna: zapewnienie budżetowi państwa odpowiednich dochodów. Niezależnie od funkcji fiskalnej, p. w k. pełnią również pewne funkcje pozafiskalne, określane wspólnym mianem interwencjonizmu państwowego. Przez podatek bowiem państwo oddziałuje w pewnym stopniu na strukturę gospodarki narodowej, na kierunek lub lokalizację działalności gospodarczej, wpływa na wzrost lub ograniczenie akumulacji i konsumpcji. Za pomocą podatku państwo kapitalistyczne realizuje również pewne założenia społeczne: popieranie przyrostu naturalnego, faworyzowanie lub dyskryminacja pewnych grup podatników itp. Wg współczesnej nauki burżuazyjnej podatek Jest nie tylko dochodem budżetu państwa, ale przede wszystkim narzędziem regulowania dochodów oraz oddziaływania na proporcje podziału dochodu narodowego. Nauka marksistowska krytykuje te poglądy, wykazując, że przeprowadzenie zmian w podziale dochodu narodowego przez system podatkowy nie rozwiązuje sprzeczności ustrojowych w państwie kapitalistycznym. Podział dochodu narodowego dokonywany Jest bowiem zgodnie z interesem klasy posiadającej. Konfrontacja z praktyką wykazuje, te mimo twierdzenia, iż np. rząd labourzystowski w Anglii realizował politykę „zrównania bogactw” przez podatki — w okresie 1944—51 ogólna suma podatków w Anglii wzrosła o 19%, podczas gdy w tym samym czasie podatek od zysków nadzwyczajnych oraz dodatkowy podatek dochodowy pobierany od wysokich dochodów zmalały łącznie o 35%. Militaryzacja państw kapitalistycznych, wyścig zbrojeń i olbrzymi wzrost wydatków wojennych są głównymi czynnikami wzrostu budżetów państwowych. Ponieważ w ustroju kapitalistycznym głównym źródłem pokrywania wydatków państwowych są po-datki, przeto wzrost budżetów państwowych powoduje nieuchronny wzrost ciężarów podatkowych. Podatki te, głównie przez system podatków konsumpcyjnych obciążających artykuły pierwszej potrzeby, obciążają przede wszystkim robotników i chłopów.