Clearing

Clearing, forma przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, polegająca na tym, że uczestnicy zamiast regulowania poszczególnych płatności kompensują wzajemne należności i zobowiązania, a następnie regulują powstałe saldo. c. bywa przeprowadzany między bankami, przedsiębiorstwami lub krajami. W pierwszym przypadku w izbie rozrachunkowej (Clearing House) spotykają się codziennie przedstawiciele banków; każdy z nich przedstawia każdemu z pozostałych członków izby płatne u niego dokumenty (czeki, weksle, przekazy itp.), a ze swej strony otrzymuje od nich takiego samego rodzaju dokumenty płatne w jego banku. Przedstawiciele banków zestawiają kwoty należności i zobowiązań każdego uczestnika, kompensują salda wynikające z tych zestawień, po czym nie skompensowane salda wyrównywane są przez dokonanie odpowiednich zapisów na dobro lub w ciężar rachunku danego uczestnika w banku centralnym. Izby rozrachunkowe są jedną z metod ułatwiających i usprawniających bezgotówkowe obroty między bankami. Pierwszy c. zorganizowano w Londynie już w połowie XVIII w. Zwykle c. organizowane są przy oddziałach banku centralnego, w miejscowościach, w których działa kilka lub kilkanaście banków. W Polsce wobec ześrodkowania obrotów pieniężnych i przekazowych w Narodowym Banku Polskim istnienie izb rozrachunkowych jest zbędne. C. między przedsiębiorstwami polega na okresowym rozliczeniu saldami wzajemnych należności i zobowiązań i może być przeprowadzany między dwoma umawiającymi się uczestnikami lub zorganizowany dla większej grupy uczestników. C. między dwoma lub kilkoma krajami istnieje wówczas, gdy na podstawie zawartych porozumień obroty płatnicze między partnerami zapisywane są w każdym kraju na jednym centralnym rachunku, przy czym salda są periodycznie przekazywane w sposób przewidziany w porozumieniu. C. międzypaństwowe były rozpowszechnione po II wojnie światowej i przeprowadzane dla europejskich krajów kapitalistycznych przez stworzoną w tym celu Europejską Unię Płatniczą. C. należności i zobowiązań ośmiu krajów socjalistycznych, członków Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, jest prowadzony przez Międzynarodowy Bank Współpracy Gospodarczej.