Fetyszyzm towarowy

Fetyszyzm towarowy, polega na tym, że w warunkach gospodarki towarowej opartej na prywatnej własności środków produkcji stosunki społeczne między producentami przyjmują formę stosunków między rzeczami. Podstawą f.t. jest fakt, że stosunki społeczne między ludźmi przejawiają się trakcie wymiany towarów. Wzajemna zależność producentów od siebie, wynikająca ze społecznego podziału pracy między nimi, jest zamaskowana przez pozorną swobodę działania każdego z nich, wynikającą z prywatnego charakteru produkcji. Producent uzależniony Jest od cen wytwarzanych przez niego towarów. Poziom cen może go wzbogacić lub zrujnować, umożliwić mu produkcję, zachęcić do Jej rozszerzenia bądź zaprzestania. Poziom cen kształtuje się Jednak żywiołowo, w sposób niezależny od woli i świadomości producenta, co powoduje, że towar zaczyna panować nad człowiekiem. Właśnie na tym uprzedmiotowianiu się stosunków produkcji polega właściwy dla gospodarki towarowej f.t. Marks użył terminu „fetyszyzm” w celu podkreślenia podobieństwa między tym zjawiskiem a wiarą pierwotnych ludzi w boską moc rzeczy będących wytworem ich rąk. F.t. występuje ze szczególną siłą w przypadku pieniądza. Posiadanie pieniędzy daje ich właścicielom ogromną moc, gdyż można za nie kupić wszystko. Ludzi zaczyna się cenić nie za ich wiedzę, talent, cechy charakteru, lecz przede wszystkim wg ilości posiadanych pieniędzy; powstaje wiara w cudowną moc „złotego cielca”.